PIERWSZA POMOC
CUKRZYCA
Jest to zaburzenie metabolizmu glukozy spowodowane całkowitym bądź częściowym spadkiem produkcji insuliny. Insulina jest hormonem produkowanym w trzustce. Odpowiada za transport glukozy z krwi do komórki, gdzie z glukozy produkowana jest energia. W cukrzycy, gdy nie ma dostatecznej ilości insuliny, dochodzi do wzrostu poziomu glukozy we krwi. Nie może być ona wykorzystana do produkcji energii gdyż organizm nie jest w stanie sprawić, by wniknęła do wnętrza komórek!
Hiperglikemia – Śpiączka cukrzycowa
Cukrzyca dotychczas nierozpoznana lub niedostatecznie leczona może doprowadzić do utraty przytomności. Śpiączka cukrzycowa jest ciężkim, ostrym powikłaniem cukrzycy.
Przyczyny hiperglikemii:
- zwiększone spożycie węglowodanów (cukrów)
- sytuacje stresowe
- obciążenia psychiczne
- niedostateczna dawka insuliny (zaniechanie iniekcji, zbyt mała dawka, niewłaściwa insulina, np. krótko działająca zamiast długo działającej)
Skutki:
- wzmożone pragnienie (organizm próbuje w ten sposób „rozcieńczyć” zbyt dużą ilość cukru we krwi)
- wzmożone oddawanie moczu (organizm pozbywa się z moczem nadmiaru cukru)
- wzmożonym łaknieniem (w przeciwieństwie do krwi, poziom cukru w komórkach jest bardzo niski, a to właśnie ten poziom odpowiada pośrednio za odczuwanie głodu)
Energia produkowana jest więc z tłuszczów, których metabolity (są nimi ciała ketonowe) powodują śpiączkę i charakterystyczny zapach acetonu z ust!
Rozpoznanie:
A. Jeśli pacjent jest przytomny to:
- uczucie pragnienia
- bóle brzucha
B. Jeśli jest nieprzytomny, to:
- zapach acetonu z ust
- sucha skóra, śluzówki, język (nie ma mechanizmów obronnych- nieprzytomny nie pije a produkuje dużą ilość moczu)
- przyspieszone tętno
Postępowanie:
Udzielający pomocy z reguły nie ma możliwości oznaczenia poziomu cukru na miejscu zdarzenia. Przy trudnościach w rozpoznaniu, czy ma się do czynienia z hiper- czy z hipo-glikemią, należy:
1. Jeśli poszkodowany ma zachowaną świadomość- podajemy cukier. Może być rozpuszczony
w herbacie, nigdy zaś w postaci suchego proszku!
2. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny to:
- ułożenie w pozycji bezpiecznej
- wezwanie karetki
- prowadzenie kontroli ważnych funkcji życiowych (oddech, tętno)
- dbanie o utrzymanie ciepła chorego (np. okrycie kocem)
Hipoglikemia ( niedocukrzenie)
Do tego stanu dochodzi u cukrzyków, u których poziom cukru we krwi jest obniżony, najczęściej w wyniku zbyt wysokiego poziomu insuliny.
W sytuacji zbyt niskiego poziomu cukru we krwi dochodzi do utraty przytomności jak w przypadku omdlenia, z tą różnicą, że tutaj przyczyną jest „niedożywienie” mózgu a nie niedotlenienie.
Objawy:
- uczucie głodu
- mroczki przed oczami
- drżenie mięśni
Później dołączają się objawy wstrząsu:
- zimny pot
- przyspieszone tętno
- stan pobudzenia
- niepokój
W końcu – utrata przytomności.
Postępowanie:
Jak przy śpiączce hiperglikemicznej:
1. Jeśli poszkodowany ma zachowaną świadomość- podajemy cukier. Może być rozpuszczony w herbacie, nigdy zaś w postaci suchego proszku!
2. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny to:
- ułożenie w pozycji bezpiecznej
- wezwanie karetki
- prowadzenie kontroli ważnych funkcji życiowych (oddech, tętno)
- dbanie o utrzymanie ciepła chorego (np. okrycie kocem)
opracowała: Pielęgniarka Skrobot Bogusława
Pierwsza pomoc w przypadku ataku epilepsji (padaczki)
Epilepsja jest chorobą neurologiczną, na którą cierpi w Polsce ok. 1 % społeczeństwa. Jednym z jej objawów są napady padaczkowe, charakteryzujące się gwałtownymi, niekontrolowanymi drgawkami. Są one wywołane gwałtownymi wyładowaniami bioelektrycznymi w mózgu i powodują jego chwilową dysfunkcję. 1% społeczeństwa w naszym kraju to ok. 400 000 ludzi. Nie każda z tych osób doświadcza ataków epilepsji, jednak prawdopodobieństwo, że w naszej obecności zdarzy się atak padaczki, jest duże. Stąd bardzo istotna jest znajomość zasad pierwszej pomocy, tym bardziej, że w świadomości społecznej funkcjonuje wiele nieprawdziwych informacji odnośnie tego, jak w prawidłowy sposób pomóc osobie w czasie ataku drgawek.
Prawidłowe czynności można obejrzeć w filmie instruktażowym poświęconym pierwszej pomocy w przypadku ataku epilepsji: https://www.szkolenia-bhp24.pl/epilepsja-online
Spróbujmy je podsumować:
- Należy usunąć wszelkie przedmioty, które mogą być niebezpieczne dla chorego (np. okulary czy przedmioty znajdujące się obok głowy.
- Priorytetem w czasie ataku jest ochrona głowy i kręgosłupa przed urazami
Po ataku należy ułożyć chorego w pozycji bezpiecznej i kontrolować oddech (film na temat układania w pozycji bezpiecznej znajduje się tutaj: https://www.szkolenia-bhp24.pl/pozycja-bezpieczna-online). - 3.W czasie ataku i po jego ustąpieniu należy zapewnić choremu komfort, być przy nim i wspierać go. Atak kosztuje mnóstwo energii, ponadto po ustąpieniu drgawek pojawiają się przejściowe zaburzenia logicznego myślenia.
- 4.Zadzwoń po pogotowie ratunkowe, jeśli nie znasz osoby, która doznała w Twojej obecności ataku drgawek. Należy wezwać karetkę także wtedy, gdy po ustąpieniu drgawek osoba jest nieprzytomna, atak trwał bardzo długo lub doprowadzić do poważnego urazu.
W razie ataku epilepsji NIE WOLNO:
- Powstrzymywać na siłę drgawek i krępować ruchóa. gdyż można w ten sposób doprowadzić do urazu.
- 2.Wkładać przedmiotów pod głowę, gdyż zmniejsza to drożność dróg oddechowych.
- 3.Otwierać na siłę zaciśniętych szczęk.
- 4.Robić sztucznego oddychania oraz podawać płynów.
Jak widać, pomoc poszkodowanemu w sytuacji ataku epilepsji jest dosyć prosta. Pamiętajmy jednak, że tylko praktyka czyni mistrza. Wiele organizacji i fundacji organizuje darmowe szkolenia i kursy z pierwszej pomocy. Warto z nich skorzystać i nauczyć się ratować życie – dla bezpieczeństwa Twoich najbliższych!
